Марқұм атеист болса да «иманды болсын» дей береміз бе?

Осыдан 30-40 жыл бұрын қайтыс болған адамның артынан «иманды болсын» дегенді сирек еститін едік, біздің естіп өскеніміз — «жатқан жері жайлы болсын, топырағы торқа болсын», «алдынан жарылқасын», «Пәленшенің әруағына тие берсін» деген сөздер.

Ал соңғы 10 жылда естіп те, оқып та келе жатқанымыз «иманды болсын», бұл сөзді жоқ қылайық демеймін, тек діншілдер айтса деймін, өйткені ол діни мағынадағы сөз.

Иман деген исламға сену деген сөз. Яғни, өзін діншіл санайтындар «иманды болсын» деп, ал өзін қазақпын дейтіндер «Әруағына тие берсін» , «Жатқан жері жайлы болсын, топырағы торқа болсын» , «арты қайырлы болсын» десін.

Тіпті, кәпірге иманды болсын деп айтқаны несі деп, діншілдердің өздері наразы боп жатады, қарсы бола қоймас, ал бізге ұмытылып, қолданыстан шығып бара жатқан сөздерді қайтару керек.

Қолданыстан шығып бара жатқан тағы бір сөздер — «Өркенің өссін», «Бақытты бол», «Бала-шағаңның рахатын көр» ,» Үлкен азамат бол» , «Көп жаса» деген алғыс айту сөздері.

Бұрын «рахмет» деп құрғақ сөзбен қоя салмайтын, жасы үлкендер майда балалар мен жастарға «Өркенің өссін, бақытты бол, үлкен азамат бол, көп жаса» дегеннің бірін айтса, өз қатарластарына және баласы барларға «бала-шағаң, немерелеріңнің қызығың көр» деп, жағдайға қарай қолданған.

Біреу автобуста орын берді ме, өркенің өссін, бақытты бол деу керек. Рақмет де айтпай, сыздана қарап отырып алатын үлкендерге айтып тұрмын.

Біреу міндетті болмаса да кішкене болсын, жақсылық жасады ма, «өркенің өссін; бақытты бол; көп жаса» деу керек, бұл үлкендердің міндеті!

Қазақилықты әйелдердің орнын көрсетумен шектемей, сөзді түзетуден, қазақи ұғымды, түсінікті қайтарудан бастайық

Айла КЕР, қоғам белсендісі.

Facebook жазбасы.

Фото көрнекілік үшін.