Назарбаев кеткелі елде не өзгерді?

Белгілі саясаттанушы Ғазиз Әбішев Назарбаев биліктен кеткелі елде не өзгеріп, не қалғанына талдау жасады, — деп хабарлайды  Democrat.kz  ақпараттық порталы Dalanews.kz.-ке сілтеме жасап.  

19 наурызда экс президент Нұрсұлтан Назарбаевтың биліктен кеткеніне 5 жыл болады. Содан бері Тоқаевтың президенттік мандаты республикалық сайлауда екі рет бекітілді.

Саясаттанушының сөзінше, Қазақстанда содан бері өзгерген де, өзгеріссіз қалған нәрселер де бар.

«Біріншіден, қазіргі гесаяси жағдайда мемлекетті тәжірибелі дипломаттың басқаруы Қазақстан үшін артықшылық болып саналады. Жаһандық оңтүстіктің үнсіз мақұлдауымен ұжымдық Батыс пен Шығыс блок арасындағы жаһандық қарама-қайшылық Орталық Азияға әсер етпей қоймады.

Бұл жерде біраз нәрсе маңызды: сыртқы саяси ұстанымды хирургиялық тұжырымдау, басқа мемлекеттердің басшыларымен жоғары деңгейдегі келіссөздер мен жеке қарым-қатынастар, мүдделер тепе-теңдігін мұқият сақтау. Жалпы қазақ мемлекеттілігі әрқашан осындай икемділігімен ерекшеленді, Президент Тоқаев бұл әлеуетті барынша іске асыра білді», — дейді саясаттанушы.

Екіншіден, Ғазиз Әбішевтің сөзінше, саяси жүйені біртіндеп реформалау басталған.

«Саяси өрісті тарылтқан алдыңғы онжылдықтардағы реформалар кезең-кезеңімен кері қайтарылуда. Жұмыс мұқият жүргізіліп келе жатыр: өркениетті саяси талқылауды жандандыруға арналған кеңестік институттар әзірленіп жатыр, парламенттік көппартиялық жүйе қалпына келтірілді. Мәжіліс, мәслихаттар депутаттарын, түрлі деңгейдегі әкімдерді тікелей сайлау енгізілді.

Мемлекет өз идеяларын жүзеге асыруда әміршілдік пен әкімшілік дөрекі күштерді азырақ қолданады және сарапшылар қауымдастығына көбірек құлақ асады. Мемлекеттік аппаратта өткен дәуірдің көптеген әміршіл-бюрократиялық инстинкті сақталып қалды, бірақ олар қоғамдық талаппен жұмыс істеу қажеттілігіне тұрақты түрде ауысып келе жатыр.

Меритократия мен қоғамдық ұстаным негізінде қалыптасқан жаңа саяси-бюрократиялық мемлекеттік элиталардың пайдасына отбасылық-кландық олигархиялық элиталардың теңестірілуімен жаңа саяси ландшафт қалыптасып келеді», — дейді Әбішев.

Үшіншіден, экономиканы нақты индустрияландыру идеясы қайта жанданған.

«Президент Тоқаев «ат әскерлерінің шабуылы» әрекеттерін сынай отырып, өзінің кеңесшілері мен көмекшілерінен нақты, мән-мағынасы бар және жүзеге асырылатын экономикалық бағдарламаны талап етеді. Әртүрлі көздерден алынған әртараптандырылған инвестицияларға сүйену және мемлекеттік мүдде олигархиялық мүддеден жоғары», — дейді саясаттанушы.

Төртіншіден, Ғазиз Әбішевтің сөзінше, әлеуметтік бағыттар қолға алынған.

«Яғни социалистік теңестіру емес, жыртқыш капитализм де емес. «Ұлттық қор балаларға» бағдарламасының әлеуметтік-саяси маңызы зор: ел тұрғындары мұнай рентасын бөлуге күрделі бюджеттік жүйе арқылы ғана емес, сонымен қатар, жеке тұлғалардың нақты шоттарына аударымдар арқылы тікелей қол жеткізіп отыр.

Мұндағы идеологиялық құрамдас бөлік қаржы емес: халық қазба байлықтарға иелік етеді, оны сатудың бір бөлігін алады және ұлттық байлықтың дұрыс пайдаланылуын қамтамасыз етеді. Ұзақ мерзімді перспективада жоба адекватты азаматтық сананың өсуіне инвестиция салуы керек», — дейді Ғазиз Әбішев.

Фото ашық дереккөзден алынды.