Ливандағы қазақ әскеріне қауіп төнді: Жағдай ушықты

18 наурыз 2025

2071

Ливандағы қазақ әскеріне қауіп төнді: Жағдай ушықты

«Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) Ливандағы уақытша күштері» миссиясы бойынша елдің оңтүстігіне таман орныққан Үндістан батальоны құрамындағы Қазақстан бітімгерлік сарбаздарының өміріне қауіп төнді. Бұл бітімгер әскер Ливанның оңтүстігін «қауіпсіздіктің буферлік зонасын құрамыз» деп жаулап алған Израиль әскерін бөліп тұр. Қазақстанның бітімгерлік әскеріне қауіп екі жақтан. Ливан – Сириядан бөлініп шыққан ел, онда христиандар, сүнит мұсылмандар және шиғалар бар, сәйкесінше олар діні бойынша Ливандағы жоғары лауазымды қызметтерді өзара бөліскен... Қазір БҰҰ декларацияларын мойындамайтын, «тарихи әділдікті қалпына келтіру» деген желеумен шекара бұзу нарративі геосаясатта күшейді – күшті мемлекеттер әлсіз елдердің жерін тартып алу үрдісі жаппай етек алды. Сирия билігіне келген протүркиялық сүнит мұсылмандар ел ішінде алавиттер мен христиандарды қырғынға ұшыратқаны кеше ғана. Сирияның қазіргі радикал билігі күшіне мінсе, кем дегенде Ливан жерінің солтүстік және оңтүстігін басып алу үшін шабуылға шығуы мүмкін. Мұндай жағдайда Израиль да қарап қалмайды... Сонда БҰҰ-нің бітімгерлік миссиясының әскери күштері екі оттың ортасында қалады. Екіншіден, БҰҰ-ның беделі күн санап кеміп барады. Ресей халықаралық және екі ел арасындағы келісімдерді біржақты бұзып, Украинаға соғыс ашты, АҚШ-тың қазіргі билігі басқа елдердің жерін тартып алуды жиі мәлімдейді, Израиль үкіметі Газа халқын түп көтеріп Египетке немесе Иордан өзенінің оң жағалауына көшіріп тастамақ. Израиль «солтүстіктен төнген соғыстың алдын аламыз» деген сылтаумен Ливанға жиі соққы береді, АҚШ әскері Йемендегі проирандық хуситтерді бомбалап жатыр. Қысқартып айтсақ, БҰҰ – авторитетінен, геосасаттағы төрелік функциясынан жұрдай болған ұйым. Сондықтан БҰҰ-ның Ливандағы бітімгерлік миссиясына қатысу мақтаныш емес, қайта Қазақстан әскерилерінің өміріне қауіп төндіретін жағдай. Екіншіден, Таяу Шығыстағы мұсылман елдері Израильдің мемлекетілігін мойындамайды. Кейбір елдердің әскери доктринасында Израиль мемлекетін жойып жіберу мақсаты қойылған.

Израильге деген өшпенді халықаралық бірлестіктің бірі – «Ислам ынтымақтастық ұйымы». Экс-президент Н.Назарбаев қол қойған ұйым жарғысын 2012 жылы ҚР Парламенті ратификациялаған (ҚР № 570-IV Заңы). Сонда «Палестина халқының өзін-өзі билеу және астанасы әл-Құдыс әл-Шариф қаласы мен қаланың тарихи және исламдық ерекшелігін, сондай-ақ онда орналасқан қасиетті жерлерді сақтай отырып, егемен мемлекет құру құқығын жүзеге асыру мүмкіндігін қолдау және көмек беру; қазіргі кезде шетелдік басқыншылыққа ұшырап отырған палестина халқының күресін қолдауға, оның өзін-өзі билеу, бұл ретте қаланың тарихи және исламдық сипатын, сондай-ақ онда орналасқан қасиетті жерлерді сақтай отырып астанасы әл-Құдыс әл-Шариф болатын егемен мемлекет құру құқығын қоса алғанда, сондай-ақ өзінің ажырамас құқығына қол жеткізуіне мүмкіндік беруге», және т.б.с.с. Израильдің мемлекеттігіне тікелей қауіп төндіретін тезистер жазылған. Әл-Құдыс әл-Шариф деген Иерусалим ғой. Иерусалим қазір Израильдің астанасы. Қазақстанда заң ретінде қабылданған әлгі құжатта Иерусалим христиандар үшін де, иудейлер үшін де қасиетті мекен екені тіпті айтылмайды...

Атын атап, түсін түстемесе де, халықаралық құжатта «шетелдік басқыншылық» деп Израильді айтып отырғаны еврей халқына түсінікті. Сәйкесінше, Ливанда жағдай ушығып, Израиль әскері мемлекет мүдесін қорғап қалу үшін солтүстікке қарай соғыс бастап кетсе, онда «Ислам ынтымақтастық ұйымына» мүше болып отырған Қазақстанды бейтарап ел деп санамайды, тіпті Ливандағы бітімгерлік қазақ әскерилерін жау көріп, соққы беруге болатын заңды нысана санатына жатқызуы мүмкін... Сондықтан тағы бір трагедияға ұшырамай тұрғанда Қазақстанның Ливандағы бітімгерлік әскерилерін тез арада елге алып қайту керек және Қазақстанның «Ислам ынтымақтастық ұйымынан» шығу процесін бастау қажет. «Ескі Қазақстан» тұсындағы екіжүзді диктатор Назарбаевтың осы «косягынан» елімізді «Жаңа Қазақстан» аман-есен алып шыға ма?.. Ораз ӘЛІМБЕКОВ, журналист. Facebook жазбасы. Фото көрнекілік үшін.