Алматы – Қазақстанның мәдени, экономикалық және туристік орталығы ғана емес, табиғатпен біте қайнасқан ерекше шаһар. Қаланың қай қиырында жүрсеңіз де, аспанмен тілдескен Іле Алатауының қарлы шыңдары алыстан қол бұлғап, өзіне шақырады.
Таңғы уақытта күннің алғашқы шапағы таудың етегіндегі көкшіл мұнарды түріп, қар жамылған биіктерді алтын түске бояйды.
Кешкісін күн батар шақта шыңдар күлгін реңге еніп, қалаға тыныштық сыйлайды. Бұл табиғи көрініс мегаполистің қарбалас тіршілігінен арылып, сана мен жүрекке тыныштық орнататын нағыз оазис іспетті.
Іле Алатауы – тек географиялық нысан ғана емес, ғасырлар бойы қазақ халқының тұрмысында, аңыз-әпсанасында, жыр-дастандарында ерекше орын алған киелі мекен. Әрбір жота, әрбір шатқал өз шежіресін сақтап жатыр.
Мәселен, Аюсай шатқалының атауы ертеде бұл өңірде мекендеген қоңыр аюлармен байланыстырылады. Кімасар мен Үлкен Алматы шатқалдары – ежелден көшпенділердің көші тоқтап, аңшылардың із салған жері.
Көптеген тарихи деректерде бұл өңірді Жібек жолының тармақтары кесіп өткендігі айтылады. Тау бөктеріндегі тастан қаланған ежелгі бекіністердің қалдықтары, қорғандар мен көне қоныстар – осы өңірдің бай тарихи мұрасы.
Туристер үшін Алматы таулары – табиғаттың ғана емес, тарихтың да қақпасы. Мұнда әр соқпақ өткен дәуірдің ізіне жетелейді.
Алматы таулары – жыл бойы өзгеріп тұратын табиғаттың тірі панорамасы. Көктемде қар жамылған шыңдардан мөлдір бұлақтар тасып, өзендер асау ағынға толады. Жайлауларда бәйшешек, қызғалдақ, сарғалдақтар жайқалып, тау бөктерін түрлі түске бояйды. Жазда жаяу серуендеу, велосипед турлары мен альпинизм үшін таптырмас мезгіл. Жасыл шалғын, салқын өзендер, биіктен құлаған сарқырамалар – бәрі жанды қуанышқа бөлейді.
Күзде тау ормандары алтын мен қоңырдың мың құбылған реңіне еніп, көрініс нағыз табиғат суретшісінің туындысына айналады. Бұл – фотосуретшілердің ең сүйікті маусымы.
Қыста ақ ұлпа қар тау бөктерін жауып, Шымбұлақ, Ақбұлақ, Табаған сынды тау-шаңғы курорттары қысқы спорт әуесқойларына есік ашады.
Туристер жиі баратын бағыттар
Алма-Арасан шатқалы – Алматыдан небәрі 25 шақырым жерде орналасқан бұл шатқал табиғи ыстық минералды бұлақтарымен танымал. Жазда да, қыста да туристер легі толастамайды.
Мұнда таудың саф ауасында серуендеп, табиғи минералды ваннада шомылып, бойды сергітуге болады. Жолы орташа қиындықта, сондықтан отбасылық демалысқа өте қолайлы.
Аюсай шатқалы – Қаладан жарты сағаттық жол – және сіз сарқырап аққан өзен, жасыл орман, әсем сарқырамалар мекеніне жетесіз. Көктемде бұл жерді жабайы гүлдер жайқалдырып, ал жазда салқын самалы мен көлеңкелі соқпақтары жаяу жүргіншілерге таптырмас пана болады.
Үлкен Алматы көлі – 2 510 метр биіктікте орналасқан көгілдір айнадай көл – Алматының ең танымал символдарының бірі.
Әсіресе маусым мен қыркүйек аралығында түсі ерекше ашық көгілдір болып, айналадағы шыңдармен керемет үйлесім табады. Бұл жерден аспан мен судың түстері тоғысқан таңғажайып суреттер түсіруге болады.
Медеу мұз айдыны мен Шымбұлақ курорты – Медеу – теңіз деңгейінен 1 691 метр биіктікте орналасқан, әлемдегі ең биік ашық мұз айдыны.
Қыста мұнда коньки тебу, ал жазда таза тау ауасын жұтып, серуендеу үшін келеді. Медеуден әрі қарай канат жолымен Шымбұлаққа көтерілсеңіз, қарлы шыңдар арасында шаңғы тебу, сноубордпен сырғанау және жай ғана тамаша панораманы тамашалау мүмкіндігі бар.
Тау сапарынан кейін Алматы қонақтарын өзіне тән жылы жүзбен қарсы алады. Ұлттық асханаларда ыстық бауырсақ, қымыз, бешбармақ, лағман, манты сынды тағамдар шаршаған денеге қуат береді.
Қазақтың қонақжай дәстүрі бойынша, жергілікті тұрғындар әрқашан қонаққа жөн сілтеп, ең көрікті бағыттарды айтып, қажет болса, өздері ертіп баруға дайын.
Алматы тауларына жету өте оңай. Қала орталығынан автобус, такси немесе арнайы туристік маршруттармен жарты сағатта тауға шығып кетуге болады.
Көптеген бағыттарда белгіленген соқпақтар, ақпараттық тақтайшалар, демалыс орындары мен дәмханалар бар. Кәсіби гидтер туристерге бағыт-бағдар беріп, қауіпсіз әрі мазмұнды сапар ұйымдастырады.
Табиғатты сақтау – әр туристің міндеті. Қоқысты арнайы орынға тастау, өсімдіктерді жұлмау, жануарларды мазаламау – қарапайым, бірақ маңызды ережелер.
Бұл – Алматы тауларының сұлулығын болашақ ұрпаққа аман жеткізудің бірден-бір жолы. Соңғы жылдары жергілікті еріктілер экологиялық акциялар ұйымдастырып, тауларды қоқыстан тазартып, туристерге экологиялық мәдениетті насихаттап жүр.
Алматы – өркениет пен табиғаттың үйлесім тапқан сирек қалаларының бірі.
Таңертең қарлы шыңдарда шаңғы теуіп, түсте сәнді кафеде кофе ішіп, кешкісін өзен жағасында серуендеуге болады. Мұндай мүмкіндікті әлемнің аз ғана қаласы ұсына алады.
Алматы таулары – әр қонаққа өзіндік әсер сыйлайтын сиқырлы мекен. Біреу үшін бұл – шың басынан күннің шығуын көру, біреу үшін – сарқыраманың үнін тыңдау, ал енді біреу үшін – жай ғана табиғаттың үнсіздігімен тілдесу.
Бірақ бәрін біріктіретін бір нәрсе бар – Алатаудың ғажайып сұлулығы мен жанға шипа болар күші.
